روستای ابیانه؛ گشتی در نگین سرخ کویر ایران
به گزارش پایگاه خبری فتوح نیوز،معرفی روستای سرخ‌رنگ ایران
روستای تاریخی ابیانه یکی از قدیمیترین و زیباترین روستاهای ایران است که در نزدیکی کاشان قرار دارد. این روستای شگفت‌انگیز با معماری منحصربه‌فرد، خانه‌های سرخ، کوچه‌های باریک و پلکانی و فرهنگی اصیل، مقصد گردشگران بسیاری است.
روستای ابیانه کاشان هم به خاطر تاریخ و طبیعتش معروف است و هم به خاطر زبان، پوشش و آداب‌ورسوم مردم بومی‌اش.
روستای ابیانه کجاست؟
ابیانه روستایی در بخش مرکزی شهرستان نطنز، از توابع استان اصفهان است. این روستا در دامنه کوه‌های کرکس واقع شده است. ابیانه در ارتفاع ۲۲۲۲ متری از سطح دریا واقع شده است.
طبیعت روستای ابیانه بسیار خوش‌آب‌وهوا و معتدل است. مردم محلی به آن ویونا هم می‌گویند. گفته می‌شود ابیانه یکی از مرتفع‌ترین مناطق مسکونی ایران است. تلفیق کویر و کوهستان در ابیانه، منظره‌ای بکر و زیبا پدید آورده است که این روستا را از سایر روستاهای ایران متفاوت می‌کند.
معماری سرخ‌رنگ خانه‌های ابیانه همراه پوشش سنتی مردم محلی، باعث شده است تا سالیانه ۴۰ هزار توریست هوس سفر به این روستای بکر به سرشان بزند.
مسیر رفتن به روستای ابیانه
از مسیر جاده کاشان به اصفهان، خودتان را به جاده نطنز برسانید. بعد از طی مسیر ۲۲ کیلومتری در جاده نطنز، به ابیانه خواهید رسید.
چگونه از کاشان به ابیانه برویم؟
فاصله کاشان تا روستای تاریخی ابیانه تقریبا ۸۸ کیلومتر است. اگر می‌خواهید از مبدا کاشان به ابیانه سفر کنید، باید در مسیر جاده کاشان به نطنز (اتوبان خلیج فارس) حرکت کنید. پس از طی مسیری و رسیدن به دوراهی کاشان به نطنز، باید به سمت راست بپیچید. سپس از روستاهای هنجن و یارند عبور کنید تا به ابیانه برسید.
بهترین زمان سفر به ابیانه
همانطور که بالاتر اشاره کردیم، ابیانه آب‌وهوای معتدلی دارد. بنابراین هر موقع از سال که بخواهید می‌توانید برای دیدن این روستای سرخ رنگ برنامه‌ریزی کنید.
اما اگر نظر ما را بخواهید، بهار و پاییز بهترین زمان سفر به روستای تاریخی ابیانه است. بهار با هوای معتدل، نسیم بهاری و طبیعت سرسبز، بهترین فرصت برای طبیعت‌گردی، عکاسی و گشتوگذار در کوچه‌پس‌کوچه‌های روستا است.
البته بهتر است بدانید، گردشگران زیادی ایام نوروز و اردیبهشت ماه، همزمان با جشنواره گلاب‌گیری را برای سفر یک روزه به ابیانه انخاب می‌کنند. اگر از ازدحام جمعیت کلافه می‌شوید و می‌خواهید دور از هیاهو در روستا گردش کنید، سعی کنید زمان دیگری را برای سفر انتخاب کنید.
ابیانه در پاییز شبیه عکس‌های کارت پستالی است. کافی‌است درختان با برگ‌های زرد و نارنجی را در کنار خانه‌های سرخ رنگ تصور کنید تا دلتان بخواهد هرچه زودتر برنامه سفر به این روستا را بچینید.
آب‌و هوای ابیانه در زمستان سرد و برفی است. اگر از دیدن مناظر برفی لذت می‌برید، احتمالا تماشای خانه‌های سرخ با پس‌زمینه سفید و قدم زدن در کوچه‌های پوشیده از برف برای شما لذت‌بخش خواهد بود.
تاریخچه ابیانه
اگر درباره تاریخچه روستای ابیانه کجکاوید، باید بگوییم اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. اما از روی شواهد و آثار باستانی به‌جا مانده، قدمت این روستا را به بیش از ۱۵۰۰ سال، تخمین می‌زنند. این آثار و بناهای تاریخی مربوط به دوره ساسانیان و سلجوقیان، صفویان و قاجاریه هستند.
روستای ابیانه شبیه یک موزه زنده است که هرگوشه از آن، بخشی از تاریخ را روایت می‌کند. به همین دلیل و برای حفظ این گنیجینه بی‌نظیر، این روستا در سال ۱۳۵۴، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
علت نامگذاری ابیانه
دو روایت مختلف درباره دلیل نامگذاری روستای ابیانه کاشان وجود دارد:
برخی معتقند که نام روستا از واژه «ویونا» گرفته شده است. «ویو» به معنای بید و «ویانه» به معنی بیدستان است. دلیل این نامگذاری شاید وجود درختان بید فراوانی باشد که در گذشته در اطراف روستا رشد می‌کردند. این کلمه می‌تواند در طول زمان از «ویونا» به «اویانه» و سپس «ابیانه» تغییر شکل داده باشد.
روایت دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید ابیانه در اصل «آبیانه» به معنی محل آب فراوان بوده است. دلیل این نامگذاری شاید وجود چشمه‌های آب فراوان در منطقه باشد.
فرهنگ و پوشش روستای ابیانه
یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های مردم ابیانه، حفظ فرهنگ و سنت‌های مخصوص به خودشان در طول سالها است. سبک زندگی مردم این روستا هنوز مثل دهه‌های قبل است و همه‌چیزشان، از لهجه و پوشش تا مراسم و آیین‌های مناسبتی‌شان شکل سنتی خود را حفظ کرده است.
در بدو ورود به این روستا، توجهتان به خانه‌هایی جلب خواهد شد که به‌صورت طبقه‌طبقه روی هم ساخته شده است. هر طبقه یک خانه است و به یک خانواده اختصاص دارد. این نوع معماری، خاص روستاهایی است که روی دامنه کوه واقع می‌شوند. مشابه این بافت را می‌توان در روستاهایی در کردستان، گیلان، کرمانشاه و آذربایجان پیدا کرد.
خانه‌های روستای ابیانه سرخ‌رنگ است و معماری متحدالشکلی دارد. اکثر این خانه از بیرون شکل واحدی دارد و همین شباهت، نظم زیبایی در روستا به وجود آورده است.
دومین چیزی که توجه هر گردشگر را به خود جلب می‌کند، پوشش زیبای مردم ابیانه است. پوششی که طی سالهای متمادی یکدست باقی مانده است. زنان روستای ابیانه دامن‌های پرچین و دولایه می‌پوشند که معمولا لایه زیرین مشکی‌رنگ و لایه بالایی رنگی‌رنگی است.
اما مشخصه اصلی پوشش زنان ابیانه، چارقدهای گلدار بزرگی است که تا پایین کمر آنها را می‌پوشاند. مردان ابیانه هم پوشش مخصوص به خودشان را دارند. آنها بلوزهای بلند با شلوارهای گشاد که دبیت نام دارد می‌پوشند.
گفته می‌شود ارتباط کم مردم روستای ابیانه با شهرهای اطرافشان در طول تاریخ، دلیل اصلی حفظ سنت و فرهنگ دیرینه و غنی آن است. مردم روستا سعی و اهتمام زیادی در حفظ فرهنگ‌ها و سنن گذشته خود دارند و برای بقای زندگی سنتی خود تلاش بسیاری می‌کنند. تلاشی که در نوع خود بی‌نظیر و ستودنی است.
جاهای دیدنی ابیانه
روستای ابیانه میزبان چندین بنای باستانی و جاذبه‌های طبیعی است که می‌تواند سوژه جالبی برای بازدید علاقه‌مندان به تاریخ و طبیعت باشد.
– چشمه‌های ابیانه
چشمه های کوچک و بزرگ زیادی در ابیانه و اطراف آن وجود دارد که باعث سرسبزی و طراوت هوای روستای ابیانه شده و از جاهای دیدنی روستای ابیانه هم به شمار می‌آید.
معروف‌ترین چشمه روستای ابیانه چشمه رئیسون است که آب آشامیدنی مردم روستا از این چشمه تامین می‌شود. دیگر چشمه‌های این روستا که از جاهای دیدنی روستای ابیانه هم محسوب می‌شود، عبارت است از: چشمه کرشک، چشمه پال همون هره و چشمه یا قنات تاردر و چشمه هینزا.
البته چند چشمه هم با فاصله کمی از جنوب ابیانه وجود دارند که می‌توانید بازدید از آنها را هم در برنامه سفر خود بگنجانید. این چشمه‌ها پاش یووینگا، پاشت لیل و پال هَمُون بالا، وشاسیدرا، پی قستان و په کی جا هستند.
– آبشار ابیانه
آبشار ابیانه شاید به بزرگی آبشارهای معروف ایران نباشد، اما جذابیت‌های خاص خودش را دارد. این آبشار در فصول پرآب مثل بهار، گزینه ایدئالی برای طبیعت‌گردی ، استراحت و پیکینک در اطراف روستا است. برای رسیدن به آبشار باید از طبیعت سرسبز عبور کنید و همین لذت پیاده‌روی را دوچندان می‌کند.
– موزه مردم شناسی روستای ابیانه
اگر می‌خواهید بیشتر با فرهنگ و آداب‌ورسوم مردم اببانه کاشان آشنا شوید، بازدید از موزه مردم شناسی را در برنامه سفرتان قرار دهید. این موزه از همان ابتدا توجه شما را حسابی به خودش جلب می‌کند. ساختمان موزه مردم شناسی به سبک و معماری روستای ابیانه ساخته شده که خودش به تنهایی یک جاذبه دیدنی است.
اشیا و وسایل داخل موزه، هرکدام داستانی از زندگی روزمره مردم ابیانه را دل خود جای داده‌اند. در این موزه می‌توانید، ابزارهای کشاورزی، لباس‌های سنتی رنگارنگ، ظروف سفالی و… را ببینید.
البته باید به این نکته اشاره کنیم که بازدید از موزه مردم شناسی تنها در نوروز امکان‌پذیر است.
– مسجد جامع ابیانه
یکی از قدیمیترین و مهم‌ترین بناهای تاریخی روستای پلکانی ابیانه، مسجد جامع است که قدمت آن به دوره سلجوقی برمی‌گردد. اگر بخواهیم کمی این مسجد را توصیف کنیم، می‌توانیم به شبستان قدیمی مسجد با محراب چوبی آن اشاره کنیم.
در ساخت محراب، منبر چوبی و در مسجد از تزییات و نقوش گل و بوته استفاده شده که‌می‌تواند نظر شما و هر گردشگری را به خودش جلب کند.
– آتشکده هارپاک
یکی از قدیمیترین بناهای تاریخی ابیانه، آتشکده هارپاک یا آتشکده ابیانه است. این آتشکده مانند خانه‌های روستا روی سطحی شیب‌دار، در سه طبقه و به صورت چهار طاقی، طراحی و ساخته شده‌بود. هرچند امروزه بیشتر این بنا تخریب شده و تنها تالاری کوچک در طبقه سوم از آن باقی‌مانده است.
– امامزاده یحیی و عیسی
یکی دیگر از جاهای دیدنی ابیانه، امامزاده یحیی و عیسی است که قدمت آن به قرن هشتم و دوره ایلخانی برمی‌گردد. حتی اگر قصد زیارت نداشته باشید، معماری متفاوت این امامزاده دلیل خوبی برای بازدید شما خواهد بود. گنبد فیروزه‌ای رنگ این امامزاده در بین ساختمان‌های سرخ رنگ روستا، تضاد زیبایی به‌وجود آورده است.
از دیگر ویژگی‌های ساختمان امامزاده می‌توانیم به حیاط مرکزی و حوض آب وسط آن اشاره کنیم.همچنین ایوان جنوبی امامزاده مشرف به دره برزرود ابیانه است و شما را به تماشای منظره‌ای دیدنی دعوت می‌کند.
– بازار ابیانه
از لدت‌های هر سفری، گشتوگذار در بازار و خرید سوغات است. اما بازار ابیانه به آن شکلی که تصور می‌کنید، نیست. در این روستای تاریخی، خبری از فروشگاه‌های بزرگ و پر زرق و برق نیست و غرفه‌های کوچک در گوشه‌وکنار روستا برای فروش محصولات محلی و صنایع دستی به چشم می‌خورند.
شما می‌توانید موقع پیاده‌روی در کوچه‌پس‌کوچه‌های ابیانه، سری به این غرقه و دکه‌ها بزنید و خوراکی‌های خوشمزه یا سوغات ابیانه را خریداری کنید.
– مسجد پرزله ابیانه
مسجد پرزله، یکی دیگر از مساجد قدیمی روستای ابیانه است که قدمت آن به دوره ایلخانی برمی‌گردد و هنوز کاربری خودش را حفظ کرده است. ساختمان مسجد دو طبقه است و نمای آن مانند سایر ساختمان‌های روستا، سرخ رنگ است.
از تراس طبقه دوم، می‌توانید چشم‌اندازی زیبا و کوچه‌های تاریخی ابیانه را ببینید. از دیگر ویژگی‌های این مسجد، درب ورودی آن است. این در با تزییات منبت‌کاری شده و تاریخ حک‌شده روی آن، سال ۷۰۱ هجری قمری، به‌عنوان یکی از قدیمیترین درهای روستای ابیانه شناخته می‌شود.
– خانقاه ابیانه
از دیگر دیدنی‌های ابیانه می‌توانیم به خانقاه اشاره کنیم. خانقاه ابیانه ساختمانی سه طبقه با نمای آجری، درب چوبی، گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های دوره صفوی است که در محله «پس خانقاه» قرار گرفته است.
این خانقاه که قدمتش به دوره شاه عباس برمی‌گردد، مکانی برای زندگی و عبادت درویشان و صوفیان بوده است. همچنین شاهان صفوی هم برای استراحت در فصل تابستان، از این خانقاه استفاده می‌کردند.
سوغات روستای ابیانه
صنایع‌دستی مانند گلیم و گیوه از مهم‌ترین سوغات ابیانه به حساب می‌آیند. البته شغل اصلی مردم ابیانه کشاورزی و دامپروری است و صنایع‌دستی از فعالیت‌های جنبی مردم روستاست. در کنار صنایع‌دستی، خشکبار و محصولات کشاورزی هم از سوغاتی‌های مردم روستا به حساب می‌آید.
تفریحات روستای ابیانه
روستا ابیانه سراسر زیبایی و هیجان است برای کسانی که طرفدار بافت روستایی و معماری خانه‌های قدیمی هستند، اینجا همان بهشت گمشده کاشان است. در این روستا تفریحات دیگری هم در انتظار گردشگران است:
– گشتوگذار و پیاده‌روی
ابیانه آنقدر زیباست که اگر بخواهید صرفا از زیبایی ظاهری روستا لذت ببرید می‌توانید یک روز تمام خودتان را سرگرم کنید. گشتوگذار در کوچه‌پس‌کوچه‌های ابیانه و تماشای مردمی که زندگی‌شان بی‌توجه به زندگی مدرن و بی‌روح این روزها در جریان است، برای بسیاری از گردشگران لذت‌بخش‌ترین کار دنیاست.
می‌توانید در طول گردشتان در روستا، مردمی را ببینید که محصولات غذایی خود را به گردشگران می‌فروشند. خشکبار، صنایع‌دستی، کشک و لواشک از بیشترین محصولاتی است که احتمالا در طول گردشتان به روستا به آنها برخورد خواهید کرد.
مغازه‌های کوچک که با همان ساختار سنتی کل روستا ساخته شده است، درهای کوچک مغازه‌ها که گاهی بعضی‌هایشان به اندازه یک پنجره است و سادگی وسایل موجود در مغازه‌ها، برای ساعاتی کوتاه هم که شده، شما را از دنیای مدرن و خشک بیرون جدا خواهد کرد. بنابراین قدم‌زدن میان این همه المان سنتی و فرصت تجربه سبک زندگی مردم روستا تجربه‌ای بی‌نظیر است که احتمالا کمتر فرصت تکرار آن را خواهید داشت.
اطراف روستا و در کوچه‌باغ‌های باریک روستا که زیبایی‌شان با دیوارهای کاهگلی کوتاه چندبرابر می‌شود، می‌توانید درختان زیادی ببینید. درختانی که در فصل بهار پر از شکوفه می‌شوند و جلوه خاصی به روستا می‌بخشند و در پاییز طوفان رنگ‌ها را به پا می‌کنند تا دل گردشگران را ببرند.
نکته جالب درباره روستا این است که از زمانی که کارشناسان به مردم روستا اعلام کردند که دیواره کوه بیش از این طاقت ساخت بنای دیگری را ندارد، کسی در روستا ساخت‌وساز انجام نمی‌دهد و همه خانواده‌ها انبارهایشان را روی تپه نزدیک روستا بنا کرده‌اند.
– طبیعت‌گردی
طبیعت سرسبز روستا و چشمه‌های پرآب آن برای طبیعت‌گردی و گشت‌گذار در طبیعت گزینه مناسبی است. می‌توانید وسایل پیک‌نیک را بردارید و ساعتی در هوای تازه و طبیعت سرسبز آن روح خود را تازه کنید.
– عکاسی
عکس گرفتن از خانه‌های ابیانه و مردم بومی .اقعا لذت‌بخش است. همچنین شما می‌توانید از فروشگاه‌های این روستا لباس محلی اجاره کنید و عکس‌های زیبایی را با لباس محلی و مناظر روستا ثبت کنید. عکاسی از جاهای تاریخی روستای ابیانه یا از طبیعت آن هم بسیار خوشایند است.
اقامت در ابیانه
اگر به ابیانه سفر کردید و دوست داشتید چند روزی در این روستا اقامت کنید و جاهای دیدنی ابیانه را با حوصله ببینید و در این روستا گشتوگذار کنید، می‌توانید در هتل های روستا یا اقامتگاه‌های بوم‌گردی و خانه‌های محلی روستا اقامت کنید.
اگر اهل کمپینگ باشید، اطراف روستا محل‌های مناسب و سرسبزی کنار چشمه‌های ابیانه برای کمپ زدن وجود دارد که لحظه‌های فراموش‌نشدنی را برای شما به‌همراه خواهد داشت.
سفر یک روزه به ابیانه
پیشنهاد ما برای سفر یک روزه به ابیانه این است که صبح زود، از مبدا سفرتان حرکت کنید تا هرچه زودتر به روستای ابیانه برسید.
اصلیترین جاذبه ابیانه، خودش است. پس گردش را با پیاده‌روی در کوچه‌های باریک و تماشای معماری پلکانی خانه‌های سرخ رنگ روستا شروع کنید. سپس می‌توانید از دیدنی‌های ابیانه مثل مسجد جامع و آتشکده هارپاک هم بازدید کنید.
شکم‌گردی و امتحان کردن غذاهای محلی، بخشی از سفر یک روزه به ابیانه است. بعد از صرف ناهار و استراحتی کوتاه، می‌توانید به سراغ دیگر جاهای دیدنی روستا بروید. تماشای غروب خورشید یکی دیگر از فعالیت‌های پیشنهادی در ابیانه است که می‌تواند سفرتان را خاطره‌انگیزتر کند. قطعا این منظره خیره‌کننده را جایی دیگر نمی‌توانید ببینید. پس پیشنهاد می‌کنیم آن را در قاب گوشیتان ثبت کنید.
با نزدیک شدن به لحظات پایانی سفر، نوبت به خرید سوغات ابیانه می‌رسد. سیب، خشکبار، لواشک و صنایع دستی می‌توانند انتخاب شما برای یادگاری از این روستای تاریخی باشند.
رزا فتوح
